۱۴۰۰-۰۷-۱۰ - ۱۵:۱۸

مشکلات زعفران از تولید تا صادرات

همزمان با آغاز برداشت زعفران از مزارع خراسان رضوی دست‌اندرکاران دستگاه‌های اجرایی این استان از مشکلات تولید تا صادرات این محصول استراتژیک می‌گویند.

به گزارش “ عصر صنعت ” ؛زعفران نخستین محصول صادراتی خراسان رضوی است که سرمایه‌گذاری قابل توجهی چه در بخش تولید و چه در بخش تجارت آن انجام گرفته اما خروجی این سرمایه‌گذاری به دلایل مختلف رضایت فعالان حوزه زعفران را جلب نکرده است.

غلامرضا میری رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران در این باره گفت: یکی از مشکلات عمده تجارت زعفران، قیمت آن است، قیمتی روی کاغذ نوشته و مصوب می شود که باید اجرا شود اما کشاورزی که محصول خود را جمع آوری کرده نمی داند آن را با چه قیمتی و به چه کسی باید بفروشد.

او افزود: هزینه های تولید زعفران افزایش یافته در حالی که قیمت تعیین شده برای زعفران از سوی دولت سه سال است که تغییری نکرده و این مهم انگیزه کشاورزان برای تولید آن را کاهش داده است.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران با تاکید بر توسعه صادرات زعفران و افزایش سرانه مصرف آن ادامه داد: باید راهکاری اندیشیده شود که بتوان سرانه مصرف آن را چه در داخل کشور و چه در کشورهای هدف صادراتی افزایش داد و بازارهای جدید برای آن یافت که این مهم از طریق تبلیغات گسترده رسانه ها محقق می شود.

میری بازگشت ارز حاصل از صادرات زعفران را یکی دیگر از مشکلات صادرکنندگان دانست و بیان کرد: صادرکنندگان شناسنامه دار، ارزی را که از صادرات زعفران به دست آورده و باید به سیستم بانکی کشور بازگردانند با اختلاف ۱۵ هزار تا ۴۰ هزار ریال به سامانه نیما می‌فروشند که برای صادر کننده هزینه آور است، در حالی که برخی زعفران را بدون کمترین هزینه به صورت قاچاق از کشور خارج می کنند.

او تصریح کرد: از سوی دیگر صادرکننده ایرانی گاهی ناگزیر است کشور ثالثی پیدا کند تا زعفران را از طریق این کشور به مقصد مورد نظر حمل نماید لذا روا نیست صادرکننده برای بازگرداندن ارز خود هزینه بیشتری متحمل شود.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران موازی کاری بین اداره استاندارد و معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی در ارزیابی کیفیت زعفران را از دیگر مشکلات صادرکنندگان ذکر و تاکید کرد: این موضوع سالها است که صادرکنندگان را رنج می دهد و آنان را در پیچ و خم اداری گرفتار کرده است.

میری اظهار کرد: اگر می خواهیم بازار خوبی برای زعفران بوجود آید، باید خرید حمایتی دولت از همان ابتدای برداشت زعفران آغاز شود و تا پایان برداشت این محصول ادامه یابد، اینکه به یکباره محصول از کشاورز خریداری شود و سپس رها گردد، هم کشاورز و هم صادر کننده را متضرر می کند.

او افزود: صادرکننده نیاز به تسهیلات بانکی ندارد اما دولت باید به کشاورز کمک کند تا تولید و قیمت تعیین شده برای زعفران برای او مقرون به صرفه باشد.

عملکرد پایین تولید در هکتار و ضعف مکانیزاسیون

فرشید منوچهری دبیر شورای ملی زعفران نیز میزان پایین عملکرد در هر هکتار را از مشکلات این محصول ذکر کرد و گفت: هم اینک میزان برداشت زعفران در هر هکتار بطور متوسط ۳.۲ تا ۳.۵ کیلوگرم است در حالی که با ارایه آموزش و اجرای طرحهای مختلف می توان آن را به ۶ تا هشت کیلوگرم در هر هکتار رساند، در این صورت هزینه کاشت و برداشت زعفران نیز ۵۰ درصد کاهش می یابد.

او افزود: هنوز برداشت گل زعفران و جداسازی کلاله از آن به صورت سنتی و مانند ۵۰ سال قبل انجام می گیرد که این موضوع روی کیفیت زعفران تاثیر می گذارد، باید به مکانیزاسیون در حوزه کشت و برداشت زعفران توجه بیشتری شود.

دبیر شورای ملی زعفران ادامه داد: از گلبرگ زعفران استفاده نمی شود در حالی که منبع خوبی برای بازیافت محصولات کشاورزی است، پیاز زعفران مازاد نیز مورد حمایت کافی قرار نگرفته لذا سر از کشور همسایه درآورده است.

منوچهری نبود مدیریت واحد را مهمترین مشکل صادرات زعفران ذکر و بیان کرد: لازم است برای مدیریت بازار زعفران در خارج از کشور برنامه ریزی ویژه صورت گیرد، در این زمینه تعیین یک برند ملی برای زعفران ضروری است زیرا این مهم صادرکننده را متعهد به رعایت شاخصهای کیفیت مطلوب در زعفران می کند.

او تصریح کرد: پیشنهاد مشخص شورای ملی زعفران این است که ارز حاصل از صادرات زعفران با نرخ ارز توافقی در اختیار واردکنندگان قرار گیرد و برای این کار دولت باید یک سری واردکنندگان کالاهای دیگر را ملزم کند تا ارز موردنیازشان را از صادرکننده زعفران خریداری نمایند، این مهم باعث تعدیل قیمت زعفران نیز می شود.

دبیر شورای ملی زعفران تاکید کرد: ۸۲.۵ درصد از زعفران تولیدی به پنج کشور صادر می شود، به این معنا که پنج کشور نرخ زعفران تولیدی ما را تعیین می کنند، برای این موضوع پیشنهاد کردیم قیمت زعفران در بازار داخلی تثبیت شود و حمایتهای لازم از قیمت تثبیتی نیز انجام گیرد که به تازگی وزیر جهاد کشاورزی دستورالعملی را در این زمینه صادر کرده که شورای ملی زعفران از آن حمایت می کند.

منوچهری بیان کرد: یکی از راه های بازگشت ارزش افزوده حاصل از فروش زعفران به صنعتگران آن، حمایت از بسته بندیهای کمتر از ۱۰ گرم است اما در حال حاضر هیچ حمایتی از این بخش نمی شود زیرا تبلیغ لازم در این زمینه انجام نمی گیرد و تا زیرساختها برای توسعه تولید و صادرات زعفران فراهم نشود، نباید انتظار داشت زعفران ایران جای قابل اتکا در بازار جهانی این محصول داشته باشد.

رفع تعهدات ارزی، مشکل اصلی صادرات زعفران

علی شریعتی مقدم رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق بازرگانی ایران نیز گفت: مشکل اصلی صادرکنندگان زعفران، عدم توان لازم برای رفع تعهدات ارزی است که راهکار آن نیز وجود دارد.

او افزود: واردکننده برای تامین ارز خود باید به دنبال صادرکننده باشد چرا که صادرات کار ارزشمندتری نسبت به واردات است، هم اینک بانک مرکزی به بسیاری از واردکنندگان ارز نیمایی می دهد اما در مقابل صادرکننده باید به دنبال آن باشد که ارز خود را بفروشد و دوباره آن را تبدیل به کالا کرده و به دست واسطه بسپارد، واسطه ها کالا را صادر می کنند، مبلغی هم از واردکننده کالا می گیرند و رفع تعهدات ارزی را پوشش می دهند، نتیجه این فرآیند ایجاد ارز به نرخ آزاد در تجارت زعفران یا سایر کالاهای صادراتی است که در این شرایط صادرکننده نمی تواند کار واقعی خود را انجام دهد.

رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: راهکار حل این مشکل آن است که بانک مرکزی موظف شود به واردکنندگان کالا ارز نیمایی اختصاص ندهد تا آنان به سوی تامین ارز خود از محل ارز بدست آمده از صادرات کالا سوق یابند و ارز خود را از صادرکنندگان تامین کنند.

شریعتی مقدم بیان کرد: صادرکنندگان زعفران موافق قیمت ۲۰۵ میلیون ریال برای خرید حمایتی هر کیلوگرم زعفران هستند اما لازم است افراد سرمایه گذار در این زمینه در طرحهای حمایتی خرید زعفران دیده شده و در اولویت حمایت دولت قرار گیرند.

او تصریح کرد: تسهیلاتی که سازمان تعاون روستایی به فعالان حوزه زعفران اختصاص می دهد، کمک به آنان است آن هم در شرایطی که بودجه دولتی به محصول زعفران اختصاص نمی یابد.

رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد: تشکلهای خصوصی در حوزه زعفران به این توافق رسیده اند که نیم درصد از کل ارزش صادرات زعفران در یک مدت از کل صادرکنندگان جمع آوری شود و به تقویت زنجیره ارزش زعفران و حمایت از تولیدکننده و صادرکننده آن اختصاص یابد.

شریعتی مقدم اظهار کرد: حمایتهای دولت از صادرات زعفران باید به سوی صادرکنندگان واقعی سوق یابد، صادرکنندگانی وجود دارند که صادرات ۷۰ تن زعفران داشته اما تاکنون زعفران را به چشم ندیده اند، قطعا این افراد تعهدات ارزی خود را هم انجام نداده و ارز حاصل از صادرات را به سیستم بانکی کشور بازنگردانده اند.

موازی کاری در کنترل کیفی زعفران

حامد محمدی معاون ارزیابی و انطباق اداره کل استاندارد خراسان رضوی نیز گفت: اینکه موازی کاری بین اداره کل استاندارد و معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی در کنترل کیفی زعفران، هزینه های صادرات را افزایش می دهد، صحبت درستی است اما این موضوع سالها است که وجود داشته و قانونگذار هر دو دستگاه اجرایی را در این حوزه مکلف کرده است.

او افزود: در حوزه کنترل کیفی زعفران، سازمان استاندارد و وزارت بهداشت براساس یک سری قوانین بالادستی اقدام می کنند و کلید حل این موازی کاری در سطح ملی و اصلاح قانون است، هر دو سازمان به تکالیف قانونی خود عمل می کنند و در صورت عدم انجام آن باید پاسخگو باشند.

  معاون ارزیابی و انطباق اداره کل استاندارد خراسان رضوی ادامه داد: دو یا سه سال قبل تفاهمنامه‌ای بین اداره کل استاندارد خراسان رضوی با معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد منعقد شد تا بتوان در سطح استان تا حدی این موازی کاری را تعدیل کرد اما حل ریشه ای این مساله نیازمند اصلاح قانون است.

کاهش صادرات زعفران به دلیل مشکل ارزی

امید جهانخواه ناظر گمرک خراسان رضوی نیز گفت: زمانی صحبت از کارت بازرگانی یا کارتهای یکبار مصرف مطرح بود که گمرک پیشنهاد محدود کردن حجم صادرات با این کارتها را داد، سپس حجم صادرات با این کارتها تا حدی محدود شد.

او افزود: اما برای ساماندهی صادرات، باید هویت افراد صادرکننده و مسیر و حوزه صادراتی آنها در کارت بازرگانی لحاظ شود، یعنی افرادی بتوانند با کارت بازرگانی در حوزه صادرات زعفران ورود پیدا کنند که حوزه فعالیت آنها و نوع کالای صادراتی آنان مشخص باشد.

ناظر گمرک خراسان رضوی ادامه داد: اما هم اینک براساس قانون و مقررات صادرات و واردات، فردی با داشتن کارت بازرگانی از استان دیگری می تواند هر کالایی را از گمرک خراسان رضوی صادر کند، این موضوع باید در وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق بازرگانی ایران بررسی همه جانبه شود.

جهانخواه بیان کرد: بیشتر صادرکنندگان در تامین ارز مشکل دارند، پیش از این نیز شورای هماهنگی سران قوا تصویب کرد که صادرکنندگان می توانند به گمرک تعهد دهند که نمی خواهند ارزی از سیستم دولتی دریافت کنند، در این صورت ۱۰۰ درصد کالای آنها از گمرک ترخیص شود اما این مهم مستلزم این است که اجازه واردات در مقابل صادرات کالا داده شود.

او تصریح کرد: در نیمه نخست امسال ۸۶ تن زعفران به ارزش ۴۲ میلیون و ۸۸۸ هزار دلار از گمرکات استان صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزن یک دهم درصد افزایش اما از نظر ارزش ۳۸ درصد کاهش داشته است، دلیل اصلی این کاهش نیز به بازگشت ارز حاصل از صادرات بازمی گردد.

ناظر گمرک خراسان رضوی تاکید کرد: در نیمه نخست سال گذشته ۸۵.۸ تن زعفران به ارزش ۶۸ میلیون دلار از گمرکات استان به خارج از کشور صادر شد.

جهانخواه اظهار کرد: زعفران خراسان رضوی در ۶ ماه نخست امسال به ۴۸ کشور صادر شد که بیشترین آن مربوط به چین، امارات، اسپانیا، افغانستان، ماکائو، عمان، قطر و ایتالیا بود.

دستورالعمل دولت برای زعفران

محمدرضا اورانی رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: طی ۲۰ سال اخیر سطح زیر کشت زراعی استان ۲۰۰ هزار و ۷۰۰ هکتار کاهش یافته که از این میزان ۵۶ هزار هکتار مربوط به زعفران بوده است.

او افزود: طی سالهای ۹۸ و ۹۹ کشت زعفران در خراسان رضوی هزار هکتار بود که پنج هزار هکتار نسبت به قبل کاهش داشته و جایگزینی هم نداشته است زیرا با توجه به شرایط خشکسالی و افزایش هزینه های تولید، کشت زعفران صرفه اقتصادی زیاد برای کشاورز ندارد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: امسال ۹۱ هزار هکتار در خراسان رضوی زیر کشت زعفران است که برآورد می شود میزان تولید آن ۳۵ تا ۴۵ درصد کاهش یابد.

اورانی بیان کرد: وزارت جهاد کشاورزی مصوبات مطلوبی برای حمایت از زعفران ارایه کرده است که براساس آن قیمت خرید حمایتی زعفران در سال جاری به ازای هر کیلوگرم ۲۰۵ میلیون ریال تعیین شده و این قیمت پایه زعفران صادراتی است.

لزوم افزایش سهم خراسان رضوی در سیاستگذاریهای حوزه زعفران

مرتضی اشرفی معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی هم با تاکید بر سهم قابل توجه این استان از تولید و تجارت زعفران گفت: انتظار می رود همه پیشنهادات برای توسعه کشت و بازار این محصول از سوی فعالان و تشکلهای مربوطه جمع بندی و در سطح ملی منعکس شود و سهم این استان در سیاستگذاریها در این زمینه افزایش یابد.

او افزود: ۷۰ درصد سطح زیر کشت زعفران و ۷۵ درصد تولیدات این محصول متعلق به خراسان رضوی است و ۷۰ درصد از تولیدات زعفران کشور به خارج صادر می شود.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی ادامه داد: برای افزایش عملکرد زعفران در هر هکتار باید هدفگذاری دقیق در این زمینه انجام گیرد و در سند راهبردی توسعه زعفران نیز لحاظ گردد، استانداری خراسان رضوی نیز برای انعکاس مشکلات این بخش در سطح ملی کمک خواهد کرد.

اشرفی با تاکید بر مکانیزاسیون کاشت و برداشت زعفران بیان کرد: این مهم به دلیل تاثیر آن در کاهش هزینه و قیمت تمام شده محصول و توسعه صادرات، مورد توجه قرار داشته و در دستور کار خواهد بود.

منبع؛ ایرنا

لینک کوتاه : http://asrsanat.com/?p=23437
به اشتراک بگذارید:
نظرات کاربران :

دیدگاه شما